HRDTurkmenSahra

تبعیض وخشونت علیه زنان درایران

زنان درایران با قوانین و سیاست‌های شدید تبعیض آمیز چه در رابطه با اشتغال، وچه در زندگی روزمره بدلیل نبود حفاظت‌های اساسی قانونی با طیف وسیعی از محدودیت ها روبه‌رو میباشند.
درچهار دهه‌ی گذشته زنان در ایران تبدیل به نیمی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی کشور شده‌اند. اما بر اساس آخرین آمار رسمی قابل دسترسی، در دوره‌ی بین مارس ۲۰۱۶ و مارس ۲۰۱۷، در برابر ۶۴،۱ درصد مردان، تنها ۱۴.۹درصد زنان ایران در زمره‌ی نیروی کار هستند یعنی تلاش برای از بین بردن هویت احتماعی زنان .

قانون زنان متأهل را وادار می‌کند تا برای کسب گذرنامه از همسرشان اجازه بگیرند. بعضی از مسئولان استخدام به خاطر این محدودیت‌ها احتمال کمی دارد زنان را درشغل‌های نیازمند به سفرهای زیاد استخدام کنند.

مقررات تأمین اجتماعی ایران نیز تبعیض‌هایی را علیه زنان شاغل اعمال می‌کند و برای این که به زنان مزایای برابر یا خانوادگی بدهد از آنها می‌خواهد ثابت کنند که همسرشان بیکار است یا معلولیتی دارد یا خودشان تنها قیم فرزندانشان هستند.
نبود حفاظت قانونی کافی موانع جدی برای زنان در بازار کار ایحاد میکند. قانون ایران تبعیض علیه زنان در محل کار را ممنوع می‌کند، اما این شامل استخدام یا ارتقای شغلی نمی‌شود. بر اساس بیانیه‌های مقامات ایران، بیش از۴۸۰۰۰ زن شغلشان را بعد از استفاده از مرخصی زایمان قانونی‌شان از دست داده‌اند. به نقل از دیده بان حقوق بشر ، زنان مواردی از آزار جنسی، و اعمال سلیقه ای قوانین تبعیض‌آمیز برای پوشش را گزارش کرده‌اند.
درهمین رابطه دیده‌بان حقوق بشر از ایران خواسته که باید فوراً قوانینی جامع علیه تبعیض تصویب کند، مقررات تبعیض‌آمیز درنظام حقوقی کنونی‌اش را حذف کند، و حفاظت‌های قانونی را توسعه دهد تا شامل زنانی شود که در بازار کار شرکت می‌کنند. شایان ذکر است که قوانین جمهوری اسلامی ایران بر اساس شریعت نوشته شده اند و تطبیق این قوانین با قوانین بین المللی برابر حقوقی زنان با مردان در همه زمینه ها عملاامکان پذیر نیست.

واما دیده بان حقوق بشر فقط ببخشی از زنان اشاره میکند ولی در ایران زنان به درجات مختلف نسبت به خواستگاه طبقاتی شان مورد تبعیض و آزار وخشونت واقع می شوند ، قوانین زن ستیز همچنان پا برجاست وبه موضوع زنان غیر فارس و اقلیت مذهبی در ایران پرداخته نمی شود ، یا کم اهمیت جلوه داده میشود. این زنان چندین برابر مورد تبعیض قرار میکیرند . جمهوری اسلامی به این مشکل کاملا واقف است و بهمبن دلیل هم با توسعه پایدار تا ۲۰۳۰ یونسکو مخالفت می کند زیرا این زنان میتوانند به قستمی از خواسته هایشان با قبول اصل توسعه پایدار برسند . یک زن بلوچ،لر ، کرد، عرب ، ترک و ترکمن و قشقائی و…بنا به موقعیت جغرافیائی شان به امکانات رشد دست یابی ندارند . نصف بیشتر این زنان از آموزش حقوق اولیه خودشان محروم هستند . رادیو و تلویزیون به زبان مادری ندارند و اطلاع رسانی نمی شوندو همین طور فرهنگسازی نمی شود. زنان گارگر اغلب کم سواد هستندو عدم دسترسی به اطلاعات مربوط بخودشان به زبان خودشان آموزش داده نمی شوند ، زنان سرپرست خانواده وغیره در این مناطق چندین بار مورد تبعیض قرار میکیرند. فقر زنان در پیرامون بسیار بیشتر از فقر زنان در مرکز می باشد بویژه وقتی که زنان غیر فارس از روی اجبار به مرکز مهاجرت می کنند در شرایط فقر مطلق قرار می گیرند
نباید فقط موضوع تبعیض بر زنان در سطح روشنفکری بررسی شود باید این موضوع شامل همه زنان در ایران باشد.
امروز زنان علاوه بر تبعیض، با خشونتهای خانگی و اجتماعی نیز در گیر هستند و من میخواهم مختصری به این موضوع خشونت خانگی نیز بپردازم
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
خشونت بر مبنای حنسیت به عنوان یکی از اصلی ترین موارد نقض حقوق زنان و نقض حقوق بشر تلقی میشود . خشونت علیه زنان در جوامع دارای ریشه های عمیق تاریخی ، فرهنگی، مذهبی و اقتصادی است که در نهاد افراد آن جامعه درونی شده است. در حقیقت عامل اصلی را می توان در تبعیضی یافت که مانع از برابری زن با مرد در سطوح مختلف زندگی می شود. قوانین پیشگیرانه وجود ندارد و از طرف دیگر قوانین موجود در جمهوری اسلامی در رابطه با زنان نیز مولد خشونت هستند. وضعیت اجتماعی به لحاظ خشونت نگران کننده است
خشونت خانگی علیه زنان در ایران، شامل : خشونت‏ های زبانی، روانی، فیزیکی، حقوقی، جنسی، اقتصادی،و … میباشد در حقیقت بیش از ۶۶ درصد زنان در ایران، از اول زندگی مشترک شان تاکنون، حداقل یکبار مورد خشونت قرار گرفته ‏اند. با این حال میزان و انواع خشونت خانگی در استان‏های مختلف ایران از تنوع و تفاوتهای زیاد و معناداری برخوردار است .
در مورد خشونت علیه زنان در ایران آماری درستی وجود ندارد و من در اینجا مورد آزربایجان شرقی وغربی و اردبیل راکه موضوع تحقیق من می باشند اشاره می کنم. مطمئن هستم این آمار در شهرهای دیگر ایران در بین همه ملتها چه فارس و غیر فارس ممکن است بد تر هم باشد . البته آمار این موارد در دستگاه های دولتی، است وعموما به دلایل مختلف به صورت عمومی منتشر نمی شود لذا نمی توان آمار دقیقی در این باره ارایه داد و این در حالی است که در اکثر کشورها ی پیشرفته مراکز مطالعاتی خصوصی وجود دارند واین نهادها آمارهای کاملی در حوزه های مختلف منتشر می کنند.
و از طرف دیگر فرهنگ سنتی حاکم در مناطق مختلف ایران و عدم حمایت قانونی از زنان ، امکان دسترسی به آمار را مشکلتر میکند و در این مورد بسیاری از افراد نمی‌دانند که مورد خشونت واقع می‌شوند. مسأله بعدی حفظ اسرار خانوادگی است که به‌عنوان ارزش در فرهنگ‌های سنتی تلقی می‌شود. بنابراین مجموع این عوامل و نبود قانون حمایت از زنان در برابر خشونت ، به ادامه خشونت کمک میکند . در ضمن سنت ها عموما نمود عریان خشونت هستند که مساله ناموس و قتل ناموسی از آن جمله می باشد.

به گزارش روابط عمومی بهزیستی آذربایجان شرقی به تاریخ ۱۶ خرداد ۱۳۹۶ ،محسن ارشد زاده ، مدیر کل بهزیستی استان ،با بیان اینکه استان ما از نظر آمار خشونت علیه زنان از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست،میگوید :در ۹ ماهه اول سال جاری شاهد افزایش ۵۷ درصدی خشونت علیه زنان بوده ایم و بهزیستی در این مدت ۴۰۲ مورد مدافعه داشته است.

وی با اشاره به خانه های امن برای افراد خشونت دیده ،گفت:در سال جاری افراد ی که در این خانه ها اسکان داده شده اند که ۸۰ درصد آن ناشی از خشونت های فیزیکی بوده.
گزارش روابط عمومی بهزیستی آذربایجان نشان میدهد که ؛ میزان همسر آزاری در کلیه مناطق شهری و روستایی استان اردبیل ۲۹.۶ درصد می¬باشد. با بررسی ابعاد خشونت علیه زنان مشخص شد؛ خشونت مالی با ۳۳.۲ درصد بیشترین نوع خشونت علیه زنان و خشونت فیزیکی با ۲۷.۲ درصد کمترین نوع خشونت اعمال شده علیه زنان درسطح استان می باشد. همچنین در این تحقیق خشونت روانی علیه زنان حدود ۲۹ درصد و خشونت جنسی حدود ۲۹.۲درصد در سطح استان اردبیل برآورد گردیده است
با توجه به گزارش تحقیق نیز میانگین طول مدت ازدواج در استان ۱۶ سال می باشد که بیشترین میزان این مورد مربوط به مرکز استان اردبیل با ۲۰.۲ سال و کمترین میزان مربوط به مناطق روستایی خلخال با ۹.۲ سال می باشد.
حدود ۱۸ درصد از ازدواج ها در خانواده های مورد بررسی از نوع اجباری بقیه از نوع اختیاری بوده است که در این بین مناطق روستایی شهر اردبیل با ۳۸ درصدازدواج اجباری بدترین وضعیت را از این لحاظ به خود اختصاص داده است و شهر گرمی با ۶/۳درصد از این لحاظ در بهترین وضعیت استانی قرار دارد.
دربحث ازدواج فامیلی نتایج نشان داده که حدود ۳۱ درصد از خانواده های پیمایش شده زوجین دارای نسبت فامیلی با همدیگر بوده اند در این بین بیشترین میزان نسبت فامیلی بین زوج ها مربوط به شمال اردبیل با ۹/۵۳درصد بوده است همچنین کمترین میزان نسبت فامیلی بین زوج های مورد بررسی مربوط به شهرستان نیربا ۵/۱۲درصد بوده است.
. هر چند دلایل متعدد و بی¬شماری بعنوان علل خشونت علیه زنان و همسرآزاری معرفی شده ، اما در پژوهش حاضرتأثیر متغیرهای نوع روابط قدرت در خانواده، دخالت خویشاوندان ، میزان تحریک شوهر ، تراکم صمیمیت زوجین ، اعتماد بین زوجین، یادگیری خشونت در خانواده، جامعه پذیری جنسیتی و ناسازگاری پایگاه خانوادگی زوجین، به عنوان متغیرهای تأثیر گذار اصلی، بر روی همسرآزاری مورد بررسی قرار گرفته است.
بطور کلی مطالعه نشان میدهد ؛ در میان علل گوناگون همسرآزاری، خشونت علیه زنان ریشه در دو پدیده فرهنگی؛ مردسالاری و عدم استقلال مالی زنان دارد و تا زمانی که مردسالاری به نفع تساوی حقوقی در خانواده حل نشود و تا زمانی که زنان از توانمندی های لازم به منظور کسب استقلال مالی برخوردار نشوند به نظر می رسد همچنان خشونت علیه زنان به انحاء مختلف اعمال خواهد شد. بنابراین ضروری است هر گونه تلاشی در زمینه کاهش خشونت علیه زنان در دو بعد؛ سست نمودن ریشه های مرد سالاری در جامعه به نفع تساوی حقوقی زن و مرد از یک سو و ایجاد زیربناهای لازم برای توانمندی زنان به منظور کسب استقلال مالی زنان از سوی دیگر مبتنی باشد.

در بررسی انواع خشونت‌های خانوادگی ، بیشترین پرونده‌های مراجعین به دادسراها ، کلانتری و شوراهای حل اختلاف خانواده در زمینه ضرب و جرح از طریق مردان به اشکال مختلف است.
متاسفانه در بسیاری از مواقع شاهد اسید پاشی علیه زنان بوده ایم و گاهی شدت ضرب و جرح‌های مردان منجر به فوت عده ای از زنان شده است طبق گفته مشاور خانواده و حقوقی سازمان بهزیستی آزربایجان غربی “محمد رضا منصورندائی” بدترین نوع خشونت‌های خانوادگی در زمینه تجاوز‌های جنسی انجام می‌گیرد که همواره آثار مخرب شدید روحی، روانی و عاطفی را برای زنان به دنبال داشته است”.
مشاور خانواده و حقوقی سازمان بهزیستی آذربایجان غربی با بیان اینکه خشونت‌های خانوادگی به دلایل مختلفی در بین زنان و مردان بروز می‌کند، مسائل اجتماعی، تزلزل شخصیتی، عوامل فرهنگی، تحصیلات، سبک‌های هویتی سازگارانه و ناسازگارانه مردان، مصرف مواد مخدرو الکل، اختلالات مغزی، ناپختگی، تفاوت‌های سنی و ضعف اخلاقی از عمده دلایل خشونت‌های خانوادگی در جامعه است.
خشونت عاطفی و روانی، غفلت و مسامحه و خشونت جسمی بیشترین نوع خشونت گزارش شده در بین مراجعین به مراکز اورژانس اجتماعی است، و آمارهای موجود بین مراجعان به مرکزبهزیستی آذربایجان غربی ، نشان میدهد که بالاترین درصد علت خشونت مربوط به خشونت‌های عاطفی و روانی است.
مشاور خانواده و حقوقی سازمان بهزیستی آذربایجان غربی اشاره میکند که علت وجود همین میزان خشونت‌های اعمالی نبود حمایت‌های لازم، احساس بی پناهی، مشکلات خانواده‌ها، وجود خلأهای قانونی برای دفاع از حق و حقوق زنان و پروسه‌های طولانی مدت قوانین دادگاهی است که در بسیاری از مواقع به نتیجه مثبتی هم ختم نمی‌شود. بنابراین مشاور خانواده و حقوقی سازمان بهزیستی آذربایجان غربی ضمن اعتراف به تبعیض های قانونی علیه زنان و بالا بودن خشونت علیه زنان در این مناطق به تبعیض زبانی و نژادی اشاره نمی کند که بزرگترین تبعیض می باشد.
لازم میدادم به این نقطه نیز اشاره کنم که در ایران خشونت نهادینه شده است یعنی این خشونت ها از خانواده ها و از جامعه به کودکان نیز منتقل میشود و اخیرا ما شاهد رواج خود زنی های مختلف از جمله تیغ زنی دختران نو جوان در مدارس هستیم و آموزش و پرورش هم در این مورد تا کنون اقدامی نکرده است.
بنا بر اعلامیه جهانی رفع خشونت علیه زنان مصوب دسامبر ۱۹۹۳ مجمع عمومی سازمان ملل متحد، زنان چه در کشورهای فقیر و چه در کشورهای توسعه یافته زندگی کنند، همواره در معرض خشونت قرار دارند که سبب محرومیت آنها از حقوق اولیه انسانی گردیده و برخورداری زنان را از حقوق بشر و آزادیهای بنیادین نقض، تضییع و یا سلب نموده و موجب رسوخ عدم امنیت و ترس به زندگی آنها شده و فشاری مستمر بر تحرک زنان در جامعه ایجاد کرده و در نتیجه منجر به کسب منزلت فروتر نسبت به مردان در خانه، محل کار و اجتماع میگردد. این خشونت ها هم از طرف نزدیکان وهم از طرف اجتماع بر زنان وارد میشود.

با تشکر > ژاله تبریزی> ژنو ۱۲ جون۲۰۱۷ (۲۲ خرداد۱۳۹۶)