خبر

انه دیلی گونی غوتلی بولسون عزیز تورکمنلرمیز

48

۲۱ فوریه- دوم اسفند روز جهانی زبان مادری

امروز، روز زبان مادری است، این روز را به همه ی همزبانان تورکمن و تمام کسانی که برای زبان مادریشان ارزش قائل اند و آن را جانانه حفظ میکنند تبریک میگوئیم.

انه دیلی گونی غوتلی بولسون عزیز تورکمنلرمیز

بر اساس ماده ۲۷ میثاق حقوق مدنی و سیاسی در کشورهایی که اقلیت‌های قومی، مذهبی یا زبانی وجود دارند، مردم متعلق به این اقلیت‌ها را نمی‌توان از حقوقشان محروم کرد. این افراد حق دارند به تنهایی یا با افراد گروهشان زندگی فرهنگی خودشان را اداره کنند و زبان خودشان را به کار برند.

در زیر گزارشی را آماده کردیم که در سال ۲۰۱۴ در سایت دویچه وله فارسی با موضوع از آموزش زبان مادری تا آموزش به زبان مادری پخش شده بود.

ماده ۱۳ میثاق حقوق اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نیز تصریح کرده که تمام کشورهای عضو این پیمان، باید حق مردمانشان را برای آموزش به رسمیت بشناسند و این آموزش باید در جهتی باشد که حقوق و آزادی‌های اجتماعی را ترویج کند.

ماده ۱۵ این پیمان بین‌المللی می‌گوید هرکسی حق زندگی منطبق با فرهنگ خودش را دارد. قطعنامه مصوب یونسکو در سال ۲۰۰۷ نیز تصریح کرده که حفظ زبان‌های موجود در هر کشور بر عهده دولت آن کشور است و حذف زبان موجب حذف فرهنگ و خود آن ملت می‌شود.

عبدالکریم لاهیجی، حقوقدان

عبدالکریم لاهیجی سپس بر این نکته تاکید کرد که زبان مادری جزو حقوق فطری است و نه موضوعه یعنی با تولد کودک این حق برای او به وجود می‌آید. وی سپس به اصل ۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد که تصریح کرده: «زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد، ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‏های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است».

وی توضیح داد که بر اساس این اصل تدریس زبان‌های قومی آزاد است، اما بایدی برای آن در نظر گرفته نشده در نتیجه دولت را موظف نکرده که اسباب این امر را فراهم کند. بلافاصله در ماده بعدی، تدریس زبان عربی به عنوان یک اجبار از پایان دوره ابتدایی تا پایان دوره متوسطه دستور داده شده است. عبدالکریم لاهیجی این سیاست را “یک بام و دو هوا” دانست.

او در پایان سخنانش تاکید کرد که “نه ناسیونالیسم پهلوی راه به دموکراسی خواهد برد و نه ولایت فقیه جمهوری اسلامی”. به نظر او با زبان مشترک و خط مشترک نمی‌توان به دموکراسی رسید.

“بین دموکراسی و تنوع زبانی رابطه‌ای تنگاتنگ وجود دارد”

سعید پیوندی استاد علوم تربیتی سخنران بعدی این مراسم بود. او ابتدا با ذکر آمارهایی، شمایی کلی از وضعیت زبان‌ها در دنیا ارائه داد. بنا بر این آمار در حال حاضر ۶۷۰۰ زبان در حال انقراض هستند. همچنین ۵۹ درصد محتوای علمی در جهان تنها به زبان انگلیسی تولید می‌شود و ۹۰ درصد به ۱۰ زبان اصلی دنیا. همینطور ۱۲۰ میلیون مهاجر در سراسر دنیا در کشوری زندگی می‌کنند که زبانش، زبان مادری آنها نیست.

سعید پیوندی، کارشناس تعلیم و تربیت

سعید پیوندی سپس سه گرایش در نظام‌های آموزشی را توضیح داد: آموزش تک‌‌زبانه مثل ایران، تنوع زبانی همراه با آموزش زبان مادری و آموزش به زبان مادری مثل هند، اسپانیا، سویس و بلژیک.

به عقیده وی رابطه تنگاتنگی میان نوع حکومت، ساختار دولت و تنوع زبانی وجود دارد بدین مفهوم که هرچه حکومت دموکرات‌تر باشد، تنوع آموزش زبانی در آن بیشتر است.

سعید پیوندی همچنین با ارائه دو نمودار نشان داد که میزان بیسوادی در استان‌هایی از ایران که زبان مادریشان غیرفارسی است، بسیار بالاتر است. همچنین این استان‌ها سطح آموزشی پایین‌تری نسبت به استان‌های فارسی‌زبان دارند.

وی در پایان با اشاره به اینکه ۳۰ درصد جمعیت ایران در مناطق غیرفارس زندگی می‌کنند، مسئله آموزش به زبان مادری و نیز آموزش زبان مادری را نه یک مسئله کم‌اهمیت، بلکه موضوعی مربوط به ۲۵ میلیون نفر از مردم ایران دانست و آن را یکی از مطالبات اصلی برای جامعه دموکرات ارزیابی کرد.

“سرخوردگی” اولین نتیجه آموزش به زبان غیر مادری

گلاله شرفکندی، عضو کمیته مرکزی حزب دموکرات کردستان ایران که خود لیسانس زبان‌شناسی و فوق لیسانس تعلیم و تربیت دارد، سخنانش را با خاطرات کودکی خودش آغاز کرد و از کودک شش ساله‌ای گفت که با عشق به یادگیری به مدرسه می‌رود، اما اولین مواجهه‌اش با فضای آموزشی، زبانی بوده که او هیچ چیز از آن نمی‌دانسته است.

وی افزود: «اولین تجربه من این بود که زبان مادری من زبان علمی نیست و اصولا زبان مهم و با پرستیژی نیست و همین باعث سرخوردگی من شد و نتیجه‌اش دور شدن من از مادرم بود».

گلاله شرفکندی، زبانشناس و کارشناس تعلیم و تربیت

ندانستن زبان فارسی باعث می‌شد که این کودک “سرخورده” مجبور باشد دوبرابر هم‌کلاسی‌های خودش برای رسیدن به یک نمره برابر تلاش کند؛ در اصل او هم باید محتوا را یاد می‌گرفته و هم زبان را و همین باعث عقب‌ماندن او از سایر کودکان فارسی زبان می‌شده است.

گلاله شرفکندی این تجربه را با تجربه مهاجرت در بزرگسالی مقایسه کرد که فرد مهاجر مجبور است تنها به دلیل ندانستن زبان کشور میزبان، تمام تجربه‌های علمی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی خود را دور بریزد و دوباره از صفر همه چیز را آغاز کند.

وی در پایان سخنانش تاکید کرد که او و دیگر غیر فارسی‌زبانان نه تنها باید حق داشته باشند زبان مادری‌شان را یاد بگیرند، بلکه باید حق آموزش به زبان مادری را هم داشته باشند و بتوانند مطالب علمی را به زبان خودشان یاد بگیرند.

در باره نویسنده / 

امید بایندری

کنشگر و مدافع حقوق بشر

مطالب مرتبط

اطلاعیه ها

  • حکم اعدام توماج صالحی و دیگر زندانیان سیاسی را محکوم می کنیم

    حکم اعدام توماج صالحی و دیگر زندانیان سیاسی را محکوم میکنیم موجی از اعتراضات گسترده‌ ایرانی ها به صدور حکم اعدام برای خواننده معترض توماج صالحی، از جانب دادگاه انقلاب اصفهان به راه افتاده است. هموطنان معترض مان در سراسر جهان با حمایت معترضین جامعه مدنی کشورهای جهان به راه افتادند تا نهادهای مدافع حقوق بشر، دمکراسی و سکولاریزم صدای اعتراض شان…

  • 🛑 اطلاعیه مشترک شورای مدیریت گذار و شورای ملی تصمیم

    با ادای احترام به همه رزمندگان انقلاب پرشکوه “زن، زندگی، آزادی” که این چنین قهرمانانه و فداکارانه در سراسر ایران با نظام جنایت پیشه جمهوری اسلامی نبرد می کنند؛با گرامی داشت یاد عزیز جوانان و همه انسان هایی که در راه رهایی ایران و پاسداشت شأن و حرمت انسانی جان فدا کردند؛و با الهام از…

  • بیانیه ۳تشکل ترکمن صحرایی بمناسبت روز جهانی حقوق بشر ۲۰۲۲

    روز جهانی حقوق بشر نوید بخش دنیایی مبتنی بر آزادی و برابری     دهم دسامبر امسال هفتاد وچهارمین سالگرد روزجهانی حقوق بشر است. سند تاریخی منشور ویا اعلامیه جهانی حقوق بشر بمثابه یک عهد و پیمان بین‌المللی در روز دهم دسامبر سال ۱۹۴۸ به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسید. ازآن پس این روز بنام روز جهانی حقوق بشر درحافظه تاریخی بشریت برای همیشه…

  • نامه۵ سازمان زنان ملیتهای تحت ستم درایران به۹ سازمان بین المللی

    نامه پنج سازمان زنان ملیت‌های تحت ستم درایران به نه سازمان بین المللی، ازجمله امنستی اینترناسیونال ویونیسف… ازابراز همبستگی شما متشکریم، اما زمان اقدام فوری درایران فرا رسیده است! به: سازمان ملل، یونیسف، عفو بین الملل، سازمان بین المللی کار،ENNHRI  وهرکسی به مدافعان حقوق بشر درایران اهمیت می دهدموضوع :  ازابراز همبستگی شما متشکرم، اما زمان اقدام فوری برای…

  • به حمایت مقاومت کردستان به پیوندیم

    درحمایت از مقامت کردستان ایران به اعتصاب سراسری به پیوندیم تاریخ جنبش‌های سیاسی و اجتماعی ایران خیزش ها و انقلاب هایی را در دل خود جای داده که بنا به شرایط و ویژه گی ها ، بخشی از نواحی و اتنیک های ایران نقشی چشمگیر و تاثیر گذار در شکل گیری روند آن وقایع تاریخی…

  • فراخوان سه ائتلاف سیاسی به مناسبت چهلمین روز جمعه‌ی خونین زاهدان و همدردی با مردم خاش

    برای چهلمین روز جمعه‌ی خونین زاهدان و همدردی با مردم خاش پس از جمعه‌ی سیاه و خونین خاش در حالی به چھلمین روز جمعه‌ی سیاه و خونین زاھدان که در ھشتم مھرماه ١۴٠١ اتفاق افتاد نزدیک می‌شویم که رژیم سفاک جمهوری اسلامی جمعه‌ی خونین دیگری را در ١٣ آبان در شهرستان خاش رقم زد که…

  • اطلاعیه‌

    “کؤنگلۆنگ تاپان دۇست یۇلوندا، جان بِرگین”“جان ده در راه دوستی که دل آرامِ توست”“ماغتئمغولئ پئراغئ” همایش بزرگداشت ۲۸۹-مین سالگرد تولد شاعر بزرگ تورکمن، مختومقلی فراغی در “آق توقای”، با هماهنگی استانداری گلستان، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و شورای هماهنگی جمعیت‌ها و انجمن‌های ادبی-فرهنگی تورکمنصحرا برگزار می‌گردد. مکان:آق‌توقای- آرامگاهزمان:پنج‌شنبه ۲۹ اردیبهشت، مراسم رسمی…

  • اطلاعیه مشترک دو سازمان فرهنگی وسیاسی ونیز حقوق بشری ترکمن صحرا

    نه به جنگ، پیش بسوی صلح ، تفاهم وهمکاری هرچه گسترده تر جهانیان برای حقوق بشر، آزادی و دمکراسی  رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه، برای حل مسایل و مشکلاتی که روسیه در رابطه با اوکراین دارد، راه جنگ را پذیرفته در روز ۲۴فوریه ۲۰۲۲ فرمان اعزام قوای نظامی صادر نمود و دنیا را در وضعیت بیم وهراس…

  • اعتراض مدافعان حقوق بشر ترکمن صحرا بسازمان ملل

    اعتراض سازمان مدافعان حقوق بشر ترکمن صحرا   به برگزیدن جمهوری اسلامی ایران، به عضویت کمیسیون مقام زن در سازمان ملل اخیرا برخلاف انتظار جامعه مدنی جهانی بویژه جامعه مدنی ایران  در رسانه های سراسر جهان اعلام شد جمهوری اسلامی ایران، به عضویت کمیسیون مقام زن درسازمان ملل متحد برگزیده شده است. سوال سازمان  مدافعان حقوق بشر ترکمنصحرا  از مسئولین سازمان…

  • درباره سایت

    در این وب سایت و در شبکه های اجتماعی , مدافعان حقوق بشر تورکمنصحرا به کمک شما عزیزان تلاش می کنیم تا صدای مردمی که از دیرباز مورد ظلم و ستم بوده و هستند رو به گوش جهانیان برسانیم.
    تمام افراد بشر آزاد زاده می شوند و از لحاظ حيثيت و کرامت و حقوق با هم برابرند. همگی دارای عقل و وجدان هستند و بايد با يکديگر با روحيه ای برادرانه رفتار کنند.

    بیشتر از HRDTurkmenSahra کشف کنید

    برای ادامه خواندن و دسترسی به آرشیو کامل، اکنون مشترک شوید.

    ادامه مطلب