دهم اکتبر روز جهانی مبارزه علیه مجازات اعدام است
بمناسبت ده اکتوبر روز جهانی مخالفت با مجازات مرگ
دهم اکتبر روز جهانی مبارزه علیه مجازات اعدام است. من در۴۲ سال گذشته ده ها مقاله درباره اعدام نوشته ام و درهریک به مساله اعدام از زاویه یا زوایای خاصی پرداخته‌ام. اولین مقاله را درپاییز سال ۱۳۵۸ وبلافاصله پس ازاشغال سفارت آمریکا وسقوط حکومت بازرگان که به ایران بازگشته بودم نوشتم. ماشین اعدام صادق خلخالی هم‌چنان کار می‌کرد وپس از خرد کردن عمده رهبران رژیم شاه به جان مطرودان اجتماعی واز جمله معتادان و روسپیان افتاده بود. قتل دو روسپی را که به فرمان خلخالی صورت گرفته بود بهانه کردم ومقاله محترمانه‌ای تحت عنوان «آی مسلمان‌ها، یک نفر دارد می‌سپارد جان!» نوشتم وعلیه مجازات اعدام استدلال کردم. دراین مقاله به خصوص با استناد به آیاتی ازقرآن وبا تکیه بر«روحانیت» روحانیان ازآنان خواستم که جانب روحانیت و انسانیت را بگیرند، رحمت و شفقت را بر سخت‌گیری و خشونت برگزینند ودرکشتن آدمیان احتیاط را رعایت کنند وازآن دست بکشند. مضمون مقاله و این که اصولا در آن فضا نوشتاری از این قبیل می‌توانست کمترین تأثیری داشته باشد یا خیر، موضوع این نوشته نیست- مهم آن است که این مقاله درطول چند هفته به ترتیب به سه روزنامه تحت کنترل «لیبرال‌های» آن روز، یعنی کیهان (تحت کنترل آقای ابراهیم یزدی)، میزان (ارگان نهضت آزادی) و انقلاب اسلامی (آقای بنی‌صدر) عرضه شد وهرکدام به بهانه‌ای ازنشر آن سر باز زدند.
طرح مسئله لغو اعدام در داخل کشور البته کار آسانی نبوده است. ودرست در روزهایی که شعار «اعدام باید گردد» همه جا را پر کرده بود ومخالفان «مترقی» جمهوری اسلامی نیز به کشتارهای خلخالی دست مریزاد می‌گفتند و خواهان برخورد «قاطع‌تر» او بودند، عدم درج مقاله فوق تعجب آور نبود. بار دوم، تلاش نویسنده که پس از یک فاصله طولانی ٢٠ ساله صورت گرفت موفق‌تر بود وبه نشر مقاله کوتاهی در روزنامه نشاط در سال ١٣٧٨منجر شد. ولی نشر آن بهانه‌ای برای سرکوب مطبوعات به دست مخالفان اصلاحات داد وبه توقیف روزنامه ودستگیری وزندانی شدن سه تن از دست‌اندرکاران آن آقایان باقی، شمس‌الواعظین و صفری انجامید.
درهمین فاصله تلاش‌هایی به عمل آمد تا شاید نیروهای سیاسی داخل کشور نیز به پیکار علیه مجازات اعدام بپیوندند. از جمله «گروه ایرانی حقوق بشر» (که من افتخار عضویت آن را داشتم) درسال ١٣٧۴ فراخوانی برای لغو اعدام درایران صادر کرده وازهمه سازمان‌های سیاسی ایرانی خواسته بود که به این فراخوان پاسخ مثبت دهند ومتن این فراخوان را برای سه سازمان سیاسی داخل کشور نیز فرستاد. ازاین سه تنها یکی، حزب ملت ایران به رهبری زنده‌یاد فروهر، به این فراخوان پاسخ مثبت داد. دو تشکیلات دیگر، ازجمله نهضت آزادی ایران، هیچگاه به پیام گروه پاسخ ندادند. صرف نظر از مواضع این سازمان‌ها درمورد مجازات اعدام، به روشنی اعلان صریح هرگونه موضع علیه این مجازات درفضای سیاسی ایران درآن هنگام نیاز به حدی از شجاعت داشت که غالب این سازمان‌ها فاقد آن بودند.
این فضا در دو دهه اخیر وبه خصوص پس ازمقاله روزنامه نشاط درسال ١٣٧٨ که این تابو را درهم شکست درحال تغییر بوده است. نویسندگان متعددی به مناسبت‌های مختلف بحث اعدام را در روزنامه‌ها پیش کشیده‌اند و روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها بارها انتقادهای سازمان‌های حقوق بشری از ادامه مجازات اعدام درایران را منعکس کرده‌اند.
در این مورد به خصوص باید از تلاش‌های پیوسته و محققانه آقای عمادالدین باقی باد کرد که پس از تجربه روزنامه نشاط و تحمل زندانی سنگین به خاطر دفاع از درج مقاله علیه اعدام، به فعالیت‌های حقوق بشری روی آورده، و در یک سلسله کتاب ها، مقالات و گفتارهای تحقیقی به زمینه‌سازی فرهنگی علیه مجازات اعدام، به خصوص از دید مذهبی و فقهی، پرداخته است و به این بحث در فضای سیاسی و اجتماعی ایران دامن می‌زند.
اکنون به مناسبت دهم اکتبر روز جهانی مبارزه علیه مجازات اعدام در ده روز آینده گزیده ای از ده ها مقاله درباره اعدام را که در ۴۲ سال گذشته نوشته ام و درهر یک به مساله اعدام از زاویه یا زوایای خاصی پرداخته‌ام این جا بازنشر می‌کنم. امیدوارم آن‌ها را بپسندید.
حسین باقرزاده ۳۰سپتامبر۲۰۲۱
برگرفته از سایت ایران گلوبال
در باره نویسنده /
امید بایندری
مطالب مرتبط
اطلاعیه ها
-
اردیبهشت 8, 1403 حکم اعدام توماج صالحی و دیگر زندانیان سیاسی را محکوم می کنیم
حکم اعدام توماج صالحی و دیگر زندانیان سیاسی را محکوم میکنیم موجی از اعتراضات گسترده ایرانی ها به صدور حکم اعدام برای خواننده معترض توماج صالحی، از جانب دادگاه انقلاب اصفهان به راه افتاده است. هموطنان معترض مان در سراسر جهان با حمایت معترضین جامعه مدنی کشورهای جهان به راه افتادند تا نهادهای مدافع حقوق بشر، دمکراسی و سکولاریزم صدای اعتراض شان…
🛑 اطلاعیه مشترک شورای مدیریت گذار و شورای ملی تصمیم
با ادای احترام به همه رزمندگان انقلاب پرشکوه “زن، زندگی، آزادی” که این چنین قهرمانانه و فداکارانه در سراسر ایران با نظام جنایت پیشه جمهوری اسلامی نبرد می کنند؛با گرامی داشت یاد عزیز جوانان و همه انسان هایی که در راه رهایی ایران و پاسداشت شأن و حرمت انسانی جان فدا کردند؛و با الهام از…
